LEERCONSERVERING
Leren voorwerpen bestaan in veel gevallen uit meerdere delen die los geraakt zijn omdat de draad niet bewaard gebleven is. Hierdoor is het van groot belang dat leervondsten, eventueel in kluit, als eenheid worden beschouwd en overeenkomstig worden geborgen en verpakt. Een vondstnummer leer kan dus uit verschillende apart verpakte eenheden bestaan.
Ook leer kent gebruikssporen en kan geverfd zijn!
Na conservering
Leren voorwerpen blijven gevoelig voor het opnemen en weer afstaan van vocht uit de lucht. Daarom is het raadzaam de luchtvochtigheid constant te houden.
Conservering
Er zijn in de loop der jaren verschillende methoden ontwikkeld voor het conserveren van leren voorwerpen uit opgravingen. Het eerste doel van leer conservering is altijd geweest om het leer voor langere tijd beschikbaar te houden voor onderzoek en/ of tentoonstellen.
Nat leer uit de bodem gedraagt zich ongeveer net zo als nat modern leer, na droging wordt het hard en krimpt. Er is echter een belangrijk verschil. Modern gelooid leer kan weer soepel gemaakt worden door het wederom in water te leggen of met vetten te impregneren. Natuurlijk gelooid leer uit opgravingen kan niet meer soepel gemaakt worden als het eenmaal is gedroogd. De reden hiervoor is dat de eiwitten in het leer aan elkaar gaan kleven. Dat is niet meer oplosbaar en het gekrompen leer zal hierdoor altijd hard blijven en daarmee voor onderzoek verloren zijn.
De mogelijkheden om leer goed te conserveren binnen eigen museum of archeologische dienst zijn beperkt. Enerzijds door de gevaren die aan de methoden kleven b.v. de alcohol- ether methode, anderzijds de beperkingen van een methode, b.v. de P.E.G. methode ( vettig) of de olie methode( na jaren zal het leer hard worden en de conservering zal onomkeerbaar zijn). Materiaal nat opslaan betekent, naast verlies van gegevens, veel tijd besteden aan een telkens terugkerende controle, soms jaren achtereen
Archeoplan heeft mede hierdoor onderzoek gedaan naar een conserveringsmethode die veilig is, omkeerbaar, toe te passen is voor grote hoeveelheden leer en financieel aantrekkelijk is.
Net zoals met houten voorwerpen bleek het mogelijk ook leer te vriesdrogen. Voorafgaand aan dit proces moet het leer wel schoonspoelen en een voorbehandeling ondergaan. Deze voorbehandeling is echter weinig arbeidsintensief, waardoor grote hoeveelheden leer tegelijk behandeld kunnen worden. Na deze behandeling wordt het water uit het bevroren leer middels een condensor verdampt.
Het resultaat, afhankelijk van vondstomstandigheden (ijzer of kalk), looiproces en wijze van voorbehandelen, is een soepel droog leer. Nauwkeurig tekenen en onderzoek naar de verschillende verbindingstechnieken en gebruikssporen (slijtage) is hierdoor veel eenvoudiger geworden. Na deze behandeling kan het leer droog opgeslagen worden en is ook toegankelijk voor later onderzoek.
Als, na vriesdrogen en later onderzoek, blijkt dat er zeer bijzondere of te reconstrueren voorwerpen gevonden zijn is het mogelijk deze opnieuw in water te leggen, te vormen en opnieuw te vriesdrogen. Hierna is het mogelijk de verschillende fragmenten van deze voorwerpen samen te voegen en voor een museale presentatie te restaureren. Ofwel, het natte leer hoeft niet eerst door specialisten bekeken te worden en weer ingepakt, om een verantwoorde keuze te maken.
